Advanced care planning (you are what you eat) - update 2024-06-04

โน๊ตของวันนี้ที่ได้ฟัง สนุกสนานและได้ประโยชน์เป็นอย่างมาก -- พักหลัง ๆ สนใจงานแนว preventive medicine พอสมควร ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได้ ลดโรคได้หลายโรค

การทำ ACP for NCDs

นพ.อรรถกร รักษาสัตย์

ACP

– เป็นเรื่องของการแพลนการรักษาอนาคต เมื่อตัวเองไม่สามารถตัดสินใจบอกความต้องการของตัวเองได้
– เป็นการางแพลนการรักษาล่วงหน้า ในกรณีที่ตัวเองไม่สามารถที่จะดูแลตัวเองได้แล้ว อาจทำเป็นทางการหรือไม่เป็นทางการก็ได้ อาจจะใช้กระบวนการสนทนาปรึกษาร่วมกัน ระหว่างผู้ป่วย ครอบครัว และทีมบุคลากรสุขภาพ หรือผู้ป่วยอาจทำได้ด้วยตัวเอง
– แนะนำให้ประกอบไปด้วย 3 กลุ่ม ทีมสุขภาพ ผู้ป่วย และสมาชิกที่เกี่ยวข้องกับผู้ป่วย
– ผู้มีสิทธิ์ตัดสินใจแทน ไม่จำเป็นต้องเป็นญาติก็ได้ อาจจะเป็นเพื่อนสนิทก็ได้

Charlson Comorbidity Index

– เป็นโมเดลที่ใช้คำนวนว่าใครเป็นโรคเรื้อรังเหล่านี้โอกาสที่จะเสียชีวิตมีเท่าไหร่ และมีปัจจัยเรื่องอายุเข้ามาคิดคำนวนด้วย

(https://www.mdcalc.com/calc/3917/charlson-comorbidity-index-cci)

กินยังไงให้เกิดโรค

• กินไม่เป็นเวลา
• ไม่หิวก็กิน
• ไม่รู้ว่ากินอะไร
• ไม่รู้จักสารอาหาร
• ไม่รู้ลำดับการกิน
• ไม่รู้ว่าต้องหยุดกิน

สารอาหารหลัก ๆ

• คาร์บ โปรตีน ไขมัน

กินที่ทำให้เกิดโรค คือ การทานอาหารที่มีคาร์บเยอะ และการกินคาร์บเยอะทำให้เกิดการกระตุ้นการหลั่งอินซูลินเยอะ พอเยอะก็เกิดการดื้ออินซูลิน

ดังนั้นต้องลดการกินคาร์บ และตัวร้ายที่สุด คือ น้ำตาล

กินตามลำดับให้ถูกต้อง

• ให้กินโปรตีนกับผักก่อน แล้วค่อนกินคาร์บ

ช่วงเวลาการกิน

• ต้องหยุดกินบ้างเพื่อให้ร่างกายใช้พลังงานจากแหล่งอื่น ๆ นอกเนื้อจาก glycogen ต้องฝึกร่างกายให้ใช้จากไขมันได้

การออกกำลังกายไม่สามารถช่วยในเรื่องน้ำหนักได้เยอะ ช่วยได้แค่ 10-20% แต่ตัวช่วยในเรื่องน้ำหนักคือการปรับอาหาร ซึ่งจะมีผลถึง 70-80%

คนที่เลิกอ้วนได้

• แรงผลักดันที่ค่อนข้างแข็งแรงพอ ต้องหาตรงนี้ให้เจอเพื่อทำการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม
• คิดหาวิธีที่จะลด โดยยั่งยืน

• Diet control
• Exercise
• Mindfulness
• จินตนาการว่าถ้าลดอ้วนแล้ว จะทำให้ชีวิตเราดียังไงบ้าง
• การเขียนเรื่องเกี่ยวกับการเลิกอ้วน จะช่วยให้เรามีกำลังใจที่จะทำต่อได้
• เลี่ยงอาหารแปรรูปต่าง ๆ เนื้อสัตว์ก็ต้องไม่แปรรูป
• มื้อเช้าไม่ใช่เป็นมื้อที่สำคัญที่สุด แต่ให้ดูว่ารู้สึกหิวหรือเปล่า

โปรตีนเราควรกิน 1-1.5 กรัม ต่อ น้ำหนักตัว 1 kg ถ้าใครกิน 3 มื้อ ให้เฉลี่ยเอา

เวลาเราจะกินอะไร ให้นึกเลยว่ามีสารอาหารอะไรบ้าง และเราต้องการอะไรจากการกิน เวลาอ่านฉลากโภชนาการ ให้โฟกัสตรงที่สารอาหาร มากกว่าแคลอรี่ เช่น เลือกตัวที่มีคาร์บต่ำสุด ๆ และให้เลือกที่มีโปรตีนเยอะสุด

นมคือการผ่านกระบวนการแปรรูป นมจืดยังถือว่ามีน้ำตาล นมปรุงแต่งรสไม่แนะนำ

ไข่ให้โปรตีนประมาณ 6 กรัม

น้ำตาลเทียมก็ควรเลี่ยง เพราะว่าจะทำให้เราติดหวาน และสามารถกระตุ้นการหลั่งอินซูลินได้

พยายามกินให้เป็นมื้อ ๆ จะดีกว่า

ตัวที่กระตุ้นอินซูลินมากที่สุด คาร์บ>protein>lipid ถ้าเป็นไขมันต้องเป็นไขมันที่ดีด้วย

การออกกำลังกาย

ร่างกายจะใช้ ATP ก่อน (ดูสไลด์ประกอบ)


ความหิว

• เลิกแอลกอฮอล์ก่อน
• หิวจากพลังงาน – ให้เน้นโปรตีนก่อนเลย
• หิวจากการเสพติดอาหาร น้ำตาล แป้ง + ไขมัน และพวก Ultra Process food มันจะไปกระตุ้นการหลั่งโดปามีน
• จะแก้หิวตรงนี้ได้ ต้องเปลี่ยนลักษณะ Diet
• ตรงนี้จะมีอาการลงแดง แก้ด้วยกาแฟดำ ชาใส หรือน้ำเกลือ อมน้ำเกลือ

เลี่ยงน้ำตาล เนื้อสัตว์หมัก เครื่องปรุงที่ไม่ธรรมชาติ ผงชูรส ผงนัว น้ำจิ้มหวาน เหนียวข้น High fructose syrup นำตาลเทียม นมข้น ของทอด อาหารซองสำเร็จ น้ำมันผ่านกรรมวิธี

คนที่ทำ IF ได้ ก็เป็นเพราะรู้สึกว่าเขาไม่รู้สึกหิว เราต้องระมัดระวังให้ดี ในระหว่างมื้อที่เราทาน ต้องเลือกทานอาหารที่ทำให้ไม่รู้สึกหิว ถ้าเราไปเลือกทานอะไรที่ทำให้รู้สึกหิวแสดงว่าอาหารมื้อนั้นไม่ดีให้เลี่ยง

การอดในช่วง Palliative care

ช่วง palliative care มันเป็นช่วงที่ร่างกายพยายามที่จะ shut down ตัวเอง ดังนั้นผู้ดูแลอย่าฝืนที่จะให้อาหาร เพราะว่าร่างกายไม่ต้องการจะรับแล้ว

https://www.facebook.com/mottoooo 

https://www.facebook.com/profile.php?id=100091844410367

Slides:

Video

Related post about ACP:

https://t-lerksuthirat.blogspot.com/2024/05/advanced-care-plan.html

Related post about obese:

https://t-lerksuthirat.blogspot.com/2024/03/note-world-obesity-day-rama-chew.html